Gevangenisjargon

GEVANGENISJARGON

 Adjudant

Penitentiair assistent (zie verder)

Appèl

Telling van de gedetineerden. Het appel vindt plaats op verschillende vastgelegde tijdstippen per dag. Tijdens het appel mogen er geen bewegingen plaatsvinden.

Arresthuis

Een gevangenis met gedetineerden die in afwachting zijn van hun proces (in voorlopige hechtenis of voorarrest).

Bad

Wanneer een gedetineerde binnenkomt in een gevangenis passeert hij, na inschrijving op de griffie, eerst langs het “bad”. Verboden voorwerpen, zoals geld, juwelen, … die de binnenkomende bij zich heeft, worden hem ontnomen. Vervolgens wordt de gedetineerde gekleed met de kledij van de inrichting en wordt hem een cel toegewezen.

BC (voorheen BM)

Beleidscoördinator (zie verder)

Beklaagde

Gedetineerde die nog voor de rechter moet verschijnen en nog niet veroordeeld is.

Beschuldigde

Persoon die terecht staat voor het Hof van Assisen.

Beleidscoördinator (voorheen beleidsmedewerker)

Coördinator van het team van medewerkers van de Vlaamse Gemeenschap aanwezig in de gevangenis vanuit de verschillende domeinen (sport, werkgelegenheid, onderwijs, gezondheid, …). De beleidscoördinatoren worden tewerkgesteld vanuit de Afdeling Welzijn en Samenleving van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. De beleidscoördinator overlegt met de gevangenisdirectie over de uitvoering van de hulp- en dienstverlening in de gevangenis.

Beweging

Verplaatsing van een gedetineerde of een groep van gedetineerden door de gevangenis, waarbij deuren moeten geopend en gesloten worden. Elke beweging wordt gecontroleerd en begeleid door het penitentiair personeel.

Cellulair

Het binnenste gedeelte van de gevangenis waar de cellen zijn.

Centrum

De centrale controlepost in het midden van het cellulair gedeelte van gevangenissen in stervorm van waaruit alle bewegingen gecontroleerd en gecoördineerd worden.

Chef

Penitentiair bewakingsassistent, gangbare aanspreektitel van penitentiair beambten voor gedetineerden

Detentieconsulent

Consulent van de VDAB met een opdracht in de gevangenis

DG EPI

Directoraat Generaal Penitentiaire Instellingen (zie verder)

Diender

Zie fatik

Directoraat Generaal Penitentiaire Instellingen

Directoraat Generaal van de FOD Justitie dat instaat voor de uitvoering van vrijheidsberovende straffen

ET

Elektronisch toezicht (zie verder)

Elektronisch toezicht

Strafuitvoeringsmodaliteit met enkelband of spraakherkenning

Fatik (=diender)

Gedetineerde met een ondersteunende functie (betaalde arbeid) voor het gevangenispersoneel. Mogelijke taken van fatiks: helpen bij etensbedeling, onderhoud van de gangen en gemeenschappelijke lokalen, binnendragen van leveringen, ogranisatie van sportactiviteiten, …

Griffie

De dienst die de penitentiaire en juridische administratie van de gedetineerden bijhoudt.

Gril

Andere benaming voor de deuren die verschillende onderdelen van de gevangenis van elkaar afsluiten.

Halve vrijheid

Aparte vleugel of afdeling van de gevangenis waar gedetineerden verblijven die in ‘halve vrijheid’ zijn. Dit betekent dat zij buiten de gevangenis mogen gaan om te werken of te studeren. ’s Avonds keren zij altijd naar de gevangenis terug. Alleen veroordeelden komen voor halve vrijheid in aanmerking.

JWW

Justitieel Welzijnswerk (zie verder)

Justitieel Welzijnswerk

Afdeling van het CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) die hulpverlening biedt aan mensen die als verdachte of dader met het gerecht in aanraking komen. JWW ondersteunt ook de directe omgeving van deze personen (echtgenote, kinderen, ouders, …). Een team van JWW bestaat uit een coördinator, één of meerdere organisatieondersteuners en trajectbegeleiders.

Kantine

Gedetineerden kunnen op eigen kosten bijkomende voedingsmiddelen of gebruiksvoorwerpen aanschaffen. Met ‘kantine’ bedoelt men de aan- en verkoop van deze producten. De bestelde producten worden bij de gedetineerden op cel geleverd.

Kwartierchef

Penitentiair bewakkingsassistent die zich hiërarchisch tussen de gewone penitentiair bewakingsassistent en de penitentiair assistent (adjudant) bevindt. De Kwartierchef is verantwoordelijk voor één of meerdere secties in de gevangenis. Op de vleugels en in het centrum is altijd een kwartierchef aanwezig.

OC

Onderwijscoördinator (zie verder)

Onderwijscoördinator

Medewerkers van Vocvo die instaan voor de uitbouw en coördinatie van een onderwijsaanbod in de gevangenis.

Ongestoord bezoek (bezoek zonder toezicht)

Gedetineerden hebben de mogelijkheid om, weliswaar onder bepaalde voorwaarden, ongestoord bezoek van hun levenspartner en/of hun kinderen te ontvangen. De gevangenis heeft enkele intieme kamers waar dit bezoek kan doorgaan.

OO

Organisatieondersteuner (zie verder)

Organisatieondersteuner

Medewerker van JWW die in de gevangenis instaat voor een goede organisatie en ondersteuning van de activiteiten van de verschillende diensten van de Vlaamse Gemeenschap.

PA

Penitentiair assistent (zie verder)

PB/PBA

Penitentiair bewakingsassistent (zie verder)

Penitentiair Assistent

Hoofd van het korps van de penitentiair beambten

Penitentiair Bewakingsassistent

Bewaker, laagste in rang in het penitentiair korps (ook chef of cipier)

Planton

Penitentiair beambte die de beweging begeleidt van aan de portier tot aan het cellulair gedeelte.

Portier

Penitentiair beambte belast met toezicht op de poort, binnen- en buitenlaten van personeel, onthaal en inschrijving van bezoekers, ontvangst van leveringen, …

PSD

Psychosociale dienst (zie verder)

Psychosociale dienst

Dienst van het DG EPI die zich bezighoudt met de psychosociale begeleiding van gedetineerden doorheen hun detentie en de voorbereiding van een eventuele vervroegde vrijlating. Ze zorgen voor onthaal, crisisinterventie, therapie, opvolging, voorbereiding van de reclassering, verslaggeving en adviesverlenging t.a.v. de rechtbank, …

Rapportbriefje

Voorgedrukt formulier, basiscommunicatiemiddel van de gedetineerden naar alle diensten. Gedetineerden vragen via een rapportbriefje een gesprek met JWW, de inschrijving voor een les, een afspraak bij de kapper, … aan.

Reclasseringsdossier

Dossier van de gedetineerde opgesteld door de PSD waarmee de gedetineerde zijn voorwaardelijke invrijheidsstelling, elektronisch toezicht, … kan aanvragen.

Regie

Gedetineerden kunnen in de gevangenis werken (tegen betaling), bijv. als fatik of in de werkhuizen. De Regie is de dienst die zich bezig houdt met de organisatie van dit soort arbeid.

Regime

Geheel van regels en afspraken geldend in de instelling, waaronder een vaste dagindeling. Het regime kan verschillen naargelang de categorie van gedetineerden aanwezig in de instelling.

Sectie

Afdeling van een gevangenisvleugel.

Steunfonds

Het Steunfonds is de benaming voor de inkomsten die verworven worden van de winst op bepaalde producten (bijv. kantine, verhuur van TV’s, …) die de gedetineerden betalen. De middelen van het Steunfonds worden terug ingezet ten voordele van gedetineerden, bijvoorbeeld voor de organisatie van culturele activiteiten, het betalen van lesmateriaal voor onbemiddelde gedetineerden, … Elke gevangenis heeft een eigen steunfonds dat beheerd wordt door de directie.

TB

Trajectbegeleider (zie verder)

Trajectbegeleider

Hulpverlener van JWW die op vraag van de gedetineerde hulp biedt op verschillende al dan niet welzijnsgebonden levensdomeinen, zoals gezin, wonen, psychisch welbevinden, …

Veroordeelde

Gedetineerde die een straf uitzit (in tegenstelling tot een beklaagde die nog geen straf heeft maar in afwachting van zijn proces in de gevangenis verblijft)

VI

Voorwaardelijke invrijheidsstelling (zie verder)

Vleugel

De gevangenis is verdeeld in verschillende vleugels die meestal in stervorm gebouwd zijn en uitgeven op het centrum. Vleugels zijn vaak verder verdeeld in secties.

Voorwaardelijke invrijheidsstelling

Invrijheidsstelling onder voorwaarden, waarvoor de gedetineerde een reclasseringsplan dient uitgewerkt te hebben.

Wandeling

Mogelijkheid voor de gedetineerden om de buitenlucht op te snuiven en/of te sporten op de daarvoor voorzien binnenplaats. Vooral in de zomer is de wandeling bijzonder populair.

Winket

Het woord winket heeft twee mogelijke betekenissen, afhankelijk van de gevangenis:

• Controlepost die je tegenkomt vooraleer je het cellulair gedeelte betreedt; 
• Luikje waardoor de beambte de cel van de gedetineerde controleert zonder de deur te openen. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt om 's nachts, wanneer de celdeuren niet geopend mogen worden, medicatie door te geven.